Sevgili okurlar,
Adapazarı Belediyesi tarafından, kentimize kazandırılan kültür hizmetlerinden biri olan, “tarihi Türk Ticaret Bankası Müzesi” törenle açıldı..
Bir kere, sonda söyleyeceğimiz iltifatlara, başta yer verelim..
Bir kere, bu müzenin açılışına katkı yapan başta Adapazarı Belediye Başkanı Mutlu Işıksu olmak üzere, herkese, ama herkese teşekkür ederiz…
Bu teşekkürün mahiyeti elbette, sadece Adapazarı ile sınırlı değildir?..
Bu teşekkür, Sakarya genelinde, ülkemizi de kapsamaktadır..
Diyeceksiniz ki, ” Türk Ticaret Bankası” Adapazarı, Sakarya için, bu kadar önemli mi?
Önemli olmaz mı?
HİZMETE AÇILDI?
Yine tabiri caizse, kitabın ortasından konuşacak olursak, “Haziran 2023 Tarihinde, Türk Ticaret Bankası ile Adapazarı Belediyesi arasında imzalanan anlaşma ve ardından Adapazarı Belediyesi binanın restorasyonu ve müzeye çevrilmesi için ihaleye çıkarılması 21 Haziran 2024 Tarihi itibari ile tamamlandı. Yapılan çalışmalar sonucunda, tarihi bina, “Adapazarı Ticaret Müzesi” olarak bugün(21 Haziran 2024) itibariyle hizmet açıldı.” (Bizim Sakarya Gazetesi)
Hemen şunu ifade edelim ki, “Adapazarı Ticaret Müzesi”, Adapazarı merkezde, Ada Hayat Projesi karşısında Orhan Camii dibinde bunuyor.
Eski Kandıra, Kaynarca, Karasu yolu üzerinde, Karaağaç dibi semtine giden yolun üzerinde bulunuyor.. Daha kısacası, “uzun çarşının” bir arkasında yer alıyor..
Peki, bankanın tarihi geçmişi hakkında neler bilir, neler yazabiliriz?
Kayıtlara göre, Osmanlı döneminde Mithatpaşa’nın 1861 Tarihi itibari ile başlattığı bankacılık faaliyetleri bağlamında, Adapazarı eşrafından girişimciler de bin banka kurmak için harekete geçer.
DÖNEMİN GİRİŞİMİ?
13 Ocak 1913 İtibari ile başlatılan çalışmalar, 9 Mart 1913’te sonuçlanır ve “Adapazarı İslam Ticaret Bankası” temelleri atılır.
Bu girişim, “o dönemin ve Cumhuriyet yıllarının ilk özel bankası olarak ta”, kayıtlara geçer..
Bankanın kuruluşu, 10 Üye ve sonradan katılan 3 üye ile resmiyet kazanır..
Dönem Osmanlı dönemi, 1.Dünya Savaşı karmaşası, yaşam koşulları ve Adapazarı çevresinin siyasi, ekonomik, sosyal yapısı içinde, bu girişim gerçekten tarihi niteliğinden öte, büyük manalar taşır..
Arkadan gelen,” Çanakkale Savaşı yıllarını(1914)” anımsayınız?
MİRAS BU YA?
Yine kayıtlardan edindiğimiz bilgilere göre,”
Adapazarı’nda 1913 yılında esas mukavelesinde “Hacı Adem Beyzade İbrahim, Sipahizade Hamid ve Şürekası Adapazarı İslam Ticaret Bankası” adı altında bir banka kurduğu ifade edilmektedir.
Bankanın İdare Meclis Başkanı Şumnulu Hacı Mehmet Hilmi Efendi’nin, aynı zamanda bankanın müdürü olduğunu” öğreniyoruz.
Dikkat ediniz, “kurucu ortaklarının milli sermaye için beşer kuruş ve üç ayda bir olarak ta 27 Kuruş hissi yatırdığı bankanın, Bin 472 Kuruş değerinde Bin hisse çıkartılarak, 1.471.000 kuruş(13 Milyon 629 Bin 63 Osmanlı Lirası sermayeli bir oluşumun” temeli atılıyor.
ADAPAZARI TİCARET MÜZESİ?
Cumhuriyet yıllarından bugüne kadar, banka yapısında birçok değişikliğe gidiliyor, banka kapanıyor, tekrar açılıyor..
Bütün bunları ve daha fazlasını, yeni “Adapazarı Ticaret Müzesi” binasını gezerek, öğrenebilirsiniz..
Hatta “google arama motoru vasıtası ile bilgilerinizi de” tazeleyebilirsiniz!
Bilgi bu ya, biz Adapazarı’nda, Sakarya’da yaşayanlar için bu tarihi bilgi çok önemli..
Tarihin derinliklerinde birliktelik edenlerin, bir birlerine güvenerek, paralarını bir idealde, bir anlayışta, bir kazanç temelinde olsa da, bir araya getirmesi, “ticari ve üstelik İslami anlayış çerçevesinde bankaya dönüştürülmesi gururlandıracak” bir girişimdir..
Keşke, bu tarihi mirası, Türk bankacılık sistemi içindeki özel teşebbüsü, “21 Haziran Adapazarı’nın Düşman İşgalinden Kurtuluş Günü” etkinlikleri içinde değil de, daha anlamlı bir hafta içinde değerlendirebilseydik?
Yani, başardık, bu işi de “oldu, bitti, makasları getirin maşallah, Allah, yar ve yardımcınız olsuna” getirdik!
İyi de, bu açılışa banka kurucularının yakınları, mirasçıları, nerede?
OLDU, BİTTİ, MAŞALLAH!
Hani “keşke” dedim ya, “Adapazarı’nın ikinci tarihi bir müzesi, böyle oldu, bitti maşallah, alkış sesleri ile hizmete sokulmasaydı” diyorum?
Elimizde, böyle önemli miras, bir hazine var!..
Bunu en kıymetlisinden, en güzelinden, görkemli bir şekilde, diğer illere nazaran, bir hafta boyu düzenlenecek, Çalış tay, konferans, sempozyum ve panellerle değerlendirebilsek, banka ortaklarının mirasçılarının, hatıralarını dinlesek, o günlere gitsek, olan, bitene kulak versek, resimlerini görsek, hangi şartlarda, hangi zorluklarda, bölgeye, kente, ülkeye hizmet edildiğini anlasak, öğrensek, iyi olmaz mıydı?
Eh, oldu, bitti işte?
HAYIRLI OLSUN!
Deprem müzesinden sonra, ikinci bir müzemizde oldu ya?Kimin haberi var?
Bu bankanın Adapazarı ile ilişkisini bilmeyenler kadar, bu müzenin açılışından haberi olmayanların olduğunu söylesem darılmayınız?
Bu bankacılık girişiminin, hizmetinin altında, “o yılların Adapazarı ahalisinin de birlik ve beraberliğinin nişanesidir”, bu banka!
Eski Adapazarı milletvekillerinden Cevat Adapazarlı, ” Türkiye’de beş kişi ile Adapazarı’nda üç kişi ile ortaklık yapılmaz” sözünü, ters-yüz eden, bu girişim, “bölgedeki sosyal anlayışı, dayanışmayı da yansıtması bakımından”, değer taşıyor..
AYNAYA BAKMANIN ZAMANI?
O zaman, aynaya bakmanın zamanıdır?
“Dünden, bu yana, ticaret, para, üretim, pazar, banka konularında, ne değişmiş, ne değiştirilememiştir”, anlamak mümkün!?
Hayırlı olsun!
Bizlere, böyle güzel bir miras bırakanları, saygı ve minnetle anıyoruz..
Mekanları, cennet olsun!
Yusuf Cinal yazıyor, 1 Temmuz 2024
