Önce Hristiyanlarla Müslümanları karşı karşıya getiren tarihi cami şimdi Arnavutlar ile Türkler arasında sorun çıkardı
Kuzey Makedonya’daki tarihi Ali Paşa Camii, Türkiye’nin desteğiyle restore edildi. 1912 yılında yıkılan 32 metrelik minarenin tekrar inşa edilmesi Hristiyanlar ile Müslümanlar arasında sorunlar çıkarttı.
Şimdiki problem Arnavutlar ile Türkler arasında
Kuzey Makedonya’da Müslüman azınlığın yaşadığı Ohri’de bulunan tarihi Ali Paşa Camii, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) tarafından restore edildi.
Osmanlı dönemi eserlerinden biri olan caminin yeniden ibadete kazandırılacak olması önce gayrimüslimlerle Müslümanlar arasında bazı gerginliklere neden olmuştu.
Cami şimdi Müslümanlar arasındaki etnik sorunların simgesi haline gelmek üzere.
İlk tartışmalar, 1912 yılında Bulgar milisler tarafından yıkılan cami minaresinin tekrar inşa edilecek olması nedeniyle başlamıştı.
Şehirdeki bazı gayrimüslim gruplar, 32 metre yüksekliğinde yapılması planlanan minareden rahatsızlıklarını ileri sürmüş ve bu yükseklikte bir minarenin, “Şehrin Hristiyan dokusuna zarar vereceğini” iddia etmişti.
Ohri ülkenin turistik şehirlerinden biri. Çok sayıda Avrupalı turistin rağbet gösterdiği Ohri’nin tarihi çarşısındaki bu yükseklikte bir minarenin yer alması milliyetçi Makedonları rahatsız eden bir detay.
Bu durum Kuzey Makedonya siyasetinin de öncelikli gündem maddelerinden biri haline geldi. Başbakan Zaev, buradaki Hristiyanları, “Caminin ibadet ihtiyacına yönelik olduğuna” ikna etmeye çalışan demeçler verdi.
İtirazların artması üzerine restorasyon inşaatına seçim arası da verildi. Mart ayında minare inşaatı durdurulsa da inşaat mayıs ayındaki seçimlerin ardından tekrar başladı.
“Ohri Mekke’ye dönüşmesin” sloganı atılmıştı
Bu süreçte caminin inşaatının durdurulması için çeşitli protestolar da yapıldı. Protestolardan birinde “Ohri Mekke’ye dönüşmesin” sloganları da atıldı.
Ohri’deki Müslümanlar, caminin onarımı sırasında polisin desteğini de alan bazı grupların inşaatın durması için yoğun gayret gösterdiklerini söylüyor.
Şantiyeye inşaat malzemesi girişi savcılık talimatıyla yerel emniyet güçleri tarafından yasaklansa da minare taşları işçiler tarafından geceleri elle taşınarak şantiyeye ulaştırıldı.
Yeni sorun Arnavutlar ile Türkler arasında
Bu düşük yoğunluklu gerginliğe rağmen cami inşaatı bitti ama şimdi iki Müslüman grup arasında sorunlar başladı.
Caminin yapıldığı arazi Kuzey Makedonya’da Arnavutların hâkimiyetindeki Makedonya İslam Birliği’nin üzerine kayıtlı. Birlikteki Arnavutlar caminin 28 Kasım’da ibadete açılmasını kararlaştırıldı.
Arnavutlar, 28 Kasım’da Osmanlı’dan “kurtuluşlarını” kutluyor
28 Kasım, Arnavutların Osmanlı’dan bağımsızlığını kazandığı gün. Arnavutlar, her yıl 28 Kasım’da “Bayrak Günü” tertip ediyor ve Osmanlı’dan “kurtuluşlarını” kutluyor.
Kuzey Makedonya’daki Türkler ise İslam Birliği’nde sayıca Arnavutlardan az oldukları için bu tarihi iptal ettiremedi.
Ohrili Türkler son çare olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a mektup yazdı.
Türkler bu mektupta, restorasyon süreci sırasında, basın ve bazı Hristiyanlar tarafından protesto ve “nefret söylemleri” ile karşı karşıya kaldıklarını savunarak “Bu süreçte Kuzey Makedonya Cumhuriyeti İslam Birliği tarafından gerekli destek verilmemesine rağmen Müslüman halkın dik duruşu ile minarenin inşaatı çok şükür gerektiği gibi tamamlanmıştır” ifadelerini kullandı.
“Arnavut partileri ibadet yerini kullanıyor”
Kuzey Makedonya’daki Türklerin, Ali Paşa Camii’nin 28 Kasım’da açılmasına karşı olduğu vurgulanan mektupta şunlar söylendi:
28 Kasım tarihi Arnavutların ön önemli milli bayramıdır. ‘Bağımsızlık Günü’ ve ‘Bayrak Günü’ olarak adlandırılır. 28 Kasım, Arnavut siyasi partilerinin politika sahnesinde kendilerine artı puan sağlamak için ibadet yerini kullanmaları tarafımızdan hoş karşılanmamaktadır. Ohrili evlad-ı fatihan olarak sizden büyük ricamız, 28 Kasım 2019 tarihinde cami açılışının Arnavutlar tarafından yapılmasına müsaade etmemenizdir.
Arnavutlar: En kalabalık Müslüman grup biziz
Ohri’deki Arnavutlar ise ülkedeki en kalabalık Müslüman grubun kendileri olduğunu belirterek açılışın Arnavutların önem verdiği 28 Kasım’da yapılmasının olağan olduğunu belirtiyor.
2002 sayımına göre 2 milyon nüfusa sahip olan ülkede 509 bin Arnavut, 78 bin Türk yaşıyor.
Ohrili Türkler, cami açılışının milliyetçi bir şova dönüşmemesi için açılışa Türkiye’den de üst düzey bir ismin katılmasını talep ediyor.
Cihat Arpacık/The Independentturkish
