Eylül 24, Yıl1991 tam 34 yıl öce bugün- Gelin Sovyetler Birliği döneminden kalma bu karmaşık meseleyi birde benden dinleyin… Çünkü o günlerde Hürriyet Gazetesi Moskova temsilcisi olarak ‘Kaynayan Kafkaslar’ röportajı için girilmesi son derece tehlikeli Dağlık Karabağ’daydım… Sovyetler Birliği’ni oluşturan 15 Cumhuriyet’te bağımsızlık hareketlerinin olduğu yıllar. Çatışmaların sürdüğü Dağlık Karabağ’da ilan edilmemiş bir İç savaş vardı. Ermeni çeteciler, Azerbaycan köylerine otomatik silahlar, roketatar ve bombalarla saldırıyor. Sovyet Kızıl Ordu askerleri ise olaylar karsısında aciz ve seyirci kalıyordu. Namluların çevrildiği Azerbaycan köylerine yardıma gitmeyen, kurdukları barikatlardan kımıldamayan Kızıl Ordu birlikleri ve Sovyet tankları. Dağlık Karabağ’da esirler, yaralılar, kaçırılıp rehin tutulan, öldürülen Azerbaycan Türkleri ve dünyanın duymadığı imdat çığlıkları…
Çatışmaların sürdüğü Dağlık Karabağ’ın geçit vermez ‘Küçük Kafkaslar’ denilen en ücra köşelerine Sovyet Kızıl Ordu birliklerinin Panzeriyle tam 7 saat 40 dakikada ulaşıp Ermeni çetecilerinin içinde yaşayanlarla birlikte ateşe verdikleri evlerin olduğu köylere gittim… Azerbaycan Türkleri ağlıyor, yardım istiyordu. İnsanlar çaresizlik içinde yardım bekliyordu. Dağlık Karabağ’a Ermenistan’dan sızan terör çeteleri 58 bin Azerbaycanlı ’ya dehşeti yaşatıyor, ölüm kusturuyordu. Bütün bunları Hürriyet gazetesinin 24 ve 25 Eylül 1991 günleri tam sayfa olarak ‘Yılın Gazetecilik olayı, Karabağ’a girdik’ ve sonraki günlerde ‘İşte Kafkasya’nın Beyrut’u. Dünyanın sağır olduğu çığlığı duyduk, kör olduğu dehşeti gördük’ manşetleriyle tam sayfa verdikten sonra röportajı her gün tam sayfa olmak üzere bir hafta yayınlamıştık.
29 yıl sonra Azerbaycan 2020 de Ermenistan’ın işgal ettiği Dağlık Karabağ’ı geri aldı. Azerbaycan’ın tarihi Şuşa kentini ele geçirmesinden sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında Dağlık Karabağ’da devam eden savaşı bitiren anlaşma imzalandı. Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev “Savaşın sona eriyor oluşundan memnunum” dedi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin “Azerbaycan ile Ermenistan arasında bu geceden itibaren ateşkes başladı” açıklamasını yaparken Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ile Dağlık Karabağ’da çatışmaların durdurulmasına ilişkin bir anlaşmanın imzalandığını açıklamıştı.
Duayen Gazeteci Muammer Elveren
