Dünyanın bizi kıskandığı İstanbul Havalimanı’na kent merkezinden ulaşım sağlayacak iki metro hattının inşaatı sürüyor biliyorsunuz: Toplam uzunluğu 70 km’ye yaklaşacak Gayrettepe-Yeni Havalimanı ile Yeni Havalimanı-Halkalı. Her iki hattın inşaatı da başlangıçta duyurulan bitirme takvimlerinin çok gerisinde. Ulaştırma Bakanlığı’nın;üç yıl önce yaklaşık 1 milyar Euro bedelle Kolin/Şenbay ortaklığına ihale ettiği Gayrettepe-Yeni Havalimanı inşaatında önemli bir gelişmeyi haber vereceğim. Kamu İhale Kanunu’nun 21/b maddesine göre yapılan davetli ihalede metroyu üstlenen iki ortaktan biri olan Bayburt Grubu şirketi Şenbay Madencilik projeden çekilmiş. Şenbay Madencilik’in hissesini;-öğrenince şaşırmayacağınız- üç şirket devralmış: Biri ihaleye birlikte girdiği ortağı Kolin diğer ikisi ise Cengiz ile Kalyon. Kamu İhale Kurumu’nun kayıtlarına göre Gayrettepe-Yeni Havalimanı metrosunda inşaat durumu şöyle:
YARISI BİLE BİTMEMİŞ
Devir tarihine kadar gerçekleşme oranı: Yüzde 40.63
Devir tarihinden sonra gerçekleştirilecek oran Yüzde 59.37
Şöyle “okumak” da mümkün: 2016 yılı sonunda davet yöntemiyle ihale edilip 2017 yılında inşaatına başlanan önce 2018 sonunda biteceği açıklanan daha sonra 2019 sonuna en sonunda da 2020 başına ertelenen Gayrettepe-Yeni Havalimanı metrosunda bugüne kadar inşaatın yarısına gelinmiş değil. Ulaştırma Bakanı’na inanacak olursanız havalimanı metrosunun henüz yapılmamış kalan yüzde 60’ının dört buçuk ay içinde bitmesi gerekiyor. 2016 /504725 ihale kayıt numaralı Gayrettepe-Yeni Havalimanı Euro üzerinden ihale edilip 2016 sonunda sözleşmesi imzalanırken 1 Euro 3.5 TL olduğu için ihale büyüklüğünü dönemin bakanı 3.5 milyar TL olarak açıklamıştı. Euro bugün 6.3 TL.
Havalimanı metrosunun diğer hattı olan Yeni Havalimanı-Halkalı’nın sözleşmesi ise Mart 2018’de yine bir Bayburt Grubu şirketi olan Özgün Yapı-Kolin inşaat ile imzalanmıştı. Sözleşme büyüklüğü 4 milyar 294 milyon 713 bin TL’ydi. (O günün kurlarına göre bir Euro 4.8 TL. )
YİNE AYNI ÜÇLÜYE DEVİR
Tam bu noktada birkaç ay önce bu köşede kamuoyuna açıkladığımız çarpıcı bir gelişmeyi hatırlatacağım. Ulaştırma Bakanlığı’nın Özgün Yapı-Kolin İnşaat ile sözleşme imzalamasından kısa süre sonra bir adi ortaklık kurulmuştu. Cengiz Kalyon ve Kolin’in kurduğu bu ortaklığın amacı ticaret sicilinde Yeni Havalimanı-Halkalı metrosunun yüzde 80’ini gerçekleştirme olarak açıklanmıştı. Bir başka deyişle ihaleye Bayburt Grubu şirketi ile giren Kolin kısa süre sonra işin yüzde 80’ini eski (havalimanındaki) iki ortağıyla yapmak üzere şirket kurmuştu. Ne kadar ilginçtir ki bu kez de 70 km’lik metronun ilk hattı olan Gayrettepe-Yeni Havalimanı’ndaki Bayburt grubu şirketi Şenbay hissesini aynı üçlüye devrediyor. Her ikisi de Bayburt Grubu şirketleri olan Şenbay Madencilik ile Özgün Yapı iki iddialı metro projesinin başında var olup sonra farklı yöntemlerle devreden çıkıyor. Gayrettepe-Yeni Havalimanı metro bedeli bugünün rakamlarıyla 6.3 milyar TL. Yeni Havalimanı-Halkalı metrosu sözleşme tutarı ise;bugünün rakamlarıyla (Mart 2018’deki Euro kurunu dikkate alarak) 5.6 milyar TL. Yani bugünün rakamlarıyla en az 12 milyar TL büyüklüğünde iki metro iki ihaleden söz ediyoruz. Hepimizin hayran olması beklenen en büyük milli projeye ulaşmak için ihtiyacımız olan metro projelerinde neler oluyor sahi? Metrosuz havalimanı açıp her eleştiriye “karalama” diyenler toplam büyüklüğü 12 milyar TL olan iki temel metro projesindeki bu devir ve sermaye kaymalarını açıklasınlar bir zahmet. Cesaretleri varsa.
Yazar: Çiğdem Toker
