Hollanda’da gazeteler, 2000 yılından bu yana yüzde 45’lik bir gerileme yaşadı.
*Dijital yayınların rağbet görmesi nedeniyle gazete
baskılarında yarı yarıya düşüş oldu.
*Buna rağmen, 17 milyonluk Hollanda’da, 90 milyonluk
Türkiye’den daha çok gazete satılıyor.
*Haftalık dergi tirajları, Türkiye’ye kıyasla rekor sayıda.
İlhan KARAÇAY yazdı:
Geçen hafta yayınladığım ‘OKUNMAZ HALE GELEN GAZETELERİN ACI HİKÂYESİ… SORUN İNTERNETTE DEĞİL, YAPILMAYAN GAZETECİLİKTE…’ başlıklı yazıma, çok sayıda reaksiyon gelmişti. Çoğunluğu beni destekleyen reaksiyonlar içinde, Atilla Kızıltan’dan da gelen bir tepki vardı.
Kızıltan kardeşim şöyle diyordu: ‘Sevgili Dostum, bugün facebook’ta yayınladığın Okunmaz Hale Gelen Gazetelerin Acı Hikâyesi başlıklı yazını, izin verirsen TEZ’ime alıntı yapmak istiyorum. İÜ’de yüksek lisansı bitirdim Şimdi 2015 sonrası Türk medyasında yaşanan kriz ve çalışma hayatına etkisi ve dünya basınından örnekler başlıklı TEZ’im neredeyse bitti ama yeni detayları da ekliyorum. Tez’de Avrupa örneklerim de var. Türkiye’deki gazete tirajlarının, dijital yayınlar nedeniyle değil, insanların okuma alışkanlığının kaybolması nedeniyle düştüğüne inanıyorum. TEZ’ime Hollanda’yı da ekleyeceğim Yardımcı olursunuz sanırım.’
Sevgili Atilla Kızıltan, Japonya’dan örnekler göndermiş. Japonya’da günlük 14 milyon tiraj yapan gazete olduğunu ve her gün toplamda 40 milyon gazete satıldığını yazan Kızıltan, son olarak da Almanya’dan örnekler göndermiş.
Bu durum karşısında ben de Hollanda’daki gazete ve dergilerin durumunu yazmaya karar verdim ve bunları yazdım.
İşte, hem Kızıltan kardeşime yarayacak ve hem de sizleri bilgilendirecek, Hollanda medyasındaki durum:
Hollanda’da ilk ulusal gazete 1943 yılında yayınlandı ama bu gazete illegal durumdaydı.
Gazeteyi yayınlayanlar ise, Nazi işgaline karşı mücadele eden direnişçilerdi. O zaman Naziler tarafından yakalanan yüzlerce çalışan öldürülmüştü. Savaş sonrasında ise bu gazete illegallıktan kurtuldu ve legal hale geldi. Hollanda siyasetinde önemli rol almaya başladı.
Adı Trouw olan bu gazetenin şimdiki tirajı 106.709 (Bir zamanlar 300.00’di)
Ulusal gazeteler arasında akşamları yayınlanan, bir zamanların çok ünlü ve büyük gazetesi Het Parool’un, hafta içi tirajı 45.000, Cumartesi tirajı ise 95.000. (Bir zamanlar 400.000’di)
Het Parool’un web sayfası ise 300.00 tıklama görüyor.
Gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Ronald Ockhuysen, bu durumu 3 yıl daha sürdüreceklerini, 3 yıl sonra hafta içi baskıyı durdurup, sadece Cumartesi günleri baskı yapacaklarını duyurdu.
Öğleden sonra yayınlanan ulusal gazete NRC Handelsblad 205.307 tiraj ile takip ediyor. (Bir zamanlar 400.000’di)
1970 öncesinde Algemeen Handelsblad ismiyle yayınlanan gazete, 1970 yılında NRC ile birleşerek NRC Handelsblad olarak yayınlanmaya başlandı.
Ülkenin üçüncü büyük gazetesi ‘de Volkskrant’, 1919 yılından itibaren, Hollanda’nın en popüler gazetesi olmaya çalışıyor. Roma-Katolik okurların rağbet ettiği bu gazete sol tandanslı yayın yapıyor. Hâlâ sol temalı olan gazete, son yıllarda ılımlı sağcılar tarafından da okunmaya başlandı. Makaleleri ile, yüksek eğitimlilerin daha çok okuduğu ‘de Volkskrant’ın tirajı 235.353 (Bir zamanlar 450.000’di)
Ülkenin ikinci büyük gazetesi Algemeen Dagblad, politik bir renk taşımadan tarafsız yayın yapmaya çalışıyor. Toplumun geniş bir kısmına hitabeden haberleri ile popüler olan Algemeen Dagblad, pek çok yerel gazetenin de sahibi durumunda.
Algemeen Dagblad’ın tirajı 341.972 (Bir zamanlar 600.000’di)
Ülkenin en büyük gazetesi De Telegraaf, 1893’ten bu yana, daha çok eğlenceli haberleri ile öne çıkıyor. Sansasyonel haberler, ünlülerle mülakatlar ve spor haberleri ile de ilgi çekiyor.
De Telegraaf’ın tirajı 388.446 (Bir zamanlar 800.000’di)
Akşam gazeteleri
Brabants Dagblad: Brabant bölgesindeki okurlar için 1771 yılında Salı ve Cuma günleri yayına başlayan bu gazete, sık sık yapılan birleşmeler ile çeşitli isimler aldı. 1959’dan bu yana da Brabants Dagblad olarak yayınlanıyor.
Gazetenin tirajı 90.744
De Stentor: 2003’te yayınlanmaya başlanan en genç gazete. Zwolle kentinde yayınlanıyor ama, Flevoland ve Achterhoek’ta da okuyucu buluyor. Çok sayıda yerel gazete ile birleşmiş olan bu gazetenin tirajı 91.051
De Limburger: 1996 yılında, Dagblad voor Noord-Limburg gazetesi ile birleştikten sonra, Limburg bölgesindeki okurlara, yerel olmaktan çok, ülkeselspor, ekonomi, kültür, iç ve dış haberler vererek popülerliğini sürdürüyor.
De Limburger’in tirajı 92.945
Dagblad van het Noorden: 2001 yılında, Het Nieuwsblad van het Noorden, Groninger Dagblad ve Drenstse Courant’ın birleşmesi ile, Kuzey Hollanda’daki okurlarına yayın yapıyor.
Gazetenin Tirajı 98.462
De Gelderlander: 1848 yılında Nijmegen’de De Batavier ismiyle yayına başladı. 1950 yılına kadar Roma-Katolik okurların ilgisini çekiyordu. Daha sonra birkaç yerel gazete ile birleşerek yaptığı yayınlar ile ‘En büyük yerel gazete’ ünvanını kazandı.
Tirajı:105.802
Hollanda’da tirajı 90 binin altında olan diğer yerel gazeteler:
Çoğunluğu, De Persgroep ve Telegraaf Media Groep’un yönetiminde olan Hollanda’daki akşam gazetelerinin tirajları şöyle:
De Twentse Courant Tubantia 89.600, Eindhovens Dagblad 89.498, BN De Stem (Breda) 87.293, Leeuwarder Courant 67.517, Zeeuwse Courant (Vlissingen) Het Financieele Dagblad 50.000, 45.255, Limburgs Dagblad (Heerlen) Reformatorisch Dagblad 45.000, 43.730, Leidsch Dagblad (Leiden) 32.278, NRC Next 32.000, Haarlems Dagblad 28.183, Nederlands Dagblad 23.00, De Gooi-en Emlander (Hilversum) 18.923, Friesch Dagblad 12.567, Barneveldse Krant 10.014, De Kanttekening 5.000
Lahey’de yayınlanan Haagsche Courant, Rotterdam’da yayınlanan Rotterdams Dagblad gazeteleri, Algemeen Dagblad’ın sahipliğinde olduğu için tirajları ortak yayınlanıyor:
520.000.
Hollanda’da, Asser Courant, Baamsche Courant, De Andijker, Graafsche Courant, Harlinger Courant, Heerenveense Courant, Meppelaar Courant, Soester Courant, Hoogeveensche Courant gibi az sayıda baskı yapan 50’ye yakın gazetenin yanında, ücretsiz yayınlanan pek çok reklam gazetesi var.
Haftalık Magazinler
Hollanda’da haftalık magazin dergilerinin tirajı, Türkiye’de yayınlanan dergi tirajlarına kıyasla, rekor sayılacak nitelikte.
Tiraj:233.452 Tiraj:285.595 Tiraj:282.708 Tiraj:239.959
Tiraj:239.506 Tiraj:158.558 Tiraj:132.00 Degilerden bir yumak
Yukarıda gördüğünüz dergi tirajlarını, Türkiye’de hayal edemezsiniz. Kaldi ki yukarıdaki tirajlar 500 binlerden düştü. Eskiden Türkiye’de 60-70 bin tirajlı dergilerden söz edebiliyorduk. Ama şimdilerde dergi tirajları çok daha aşağılarda.
Görüleceği gibi, gazete okuma kültürünün zayıf olması yanında, dijital yayınlar nedeniyle büyük tiraj kaybına uğrayan Türk gazetelerinin yanında, 126 milyon kişinin yaşadığı Japonya’da hergün 40 milyon gazete satılıyor. Türkiye’nin beşte biri olan 17 milyon nüfuslu Hollanda’da 4 milyona yakın yayın organı satılıyor. Buna karşın 83 milyonluk Türkiye’deki toplam tiraj 3 milyonu bulmuyor. Japonya ve Hollanda’da nüfusun üçte birinin gazete okuduğunu hesaba katarsak, Türkiye’de 27 milyon kişin gazete satın alması lâzım.
Ama neredeeee?
Demek ki, Türkiye’de gazete okunmamasının en büyük nedeni, dijital yayınlar değil, gazetelerin kifayetsizliğidir.
İlhan Karaçay yazıyor
