Hepimizin yıllardır duyduğu, ancak tanıma ve inceleme fırsatı bulamadığı bir yerdeyiz.
Malta.
İstanbul Fatihliler için hiç ama hiç yabancı bir kelime değildir Malta. Onlar uzun hali Malta Çarşısı olan semtin adını kısaltmışlar ve sadece Malta olarak kullanmayı yeğlemişler…
Burada ki Malta ile adeta Akdeniz’in inci adalarından olan Malta’nın bir ilgisi var mı?.
Bu bir kesin bilgiden öte biraz efsanevi yaklaşım. O da, bir Maltalı deniz subayı emekli olup, bugün İstanbul Malta Çarşısının bulunduğu yerde bir mini saray ya da konak yaptırıyor. Semtin adı bundan dolayı Malta olarak anılıyor.
Bu semtten de adını Türk kültürüne yazdıran Halit Kıvanç ve Erol Büyükburç gibi isimler yetişiyor. Bizim Malta’dan ayrılmadan minik bir özlem turu yapalım isterseniz.
Malta çarşısı, bir dönemlerin cıvıl cıvıl balıkçıların, kasapların, manavların ki, onlar ilk turfanda sebze ve meyvelerini vatandaşla buluştururdu.
Balıkçılar ise çiroz olacak uskumruları iplere dizer cadde boyunca asarlardı. Bir de kurban bayramları öncesi, binlercesi birbiri ardına giden kurbanlıklar…
Bizim Malta’mızdan bu kadar bahsetmek yeter. Biz yelken açalım Sicilya adası açıklarına, ona yaklaşık 93 kilometre uzaklıkta olan Malta’ya gidelim.
Karadan gitmemiz imkânsız, ya denizden ya da havadan gitme şansına sahibiz.
Zaman sınırlı bu nedenle ilk tercih hava yolu.; İstanbul hava limanından yaklaşık 2 saat 30 dakika uçuşla Dünya’nın en küçük 10 ülkesi olan Malta’ya iniyorsunuz.
Yolcular arasında Türk vatandaşı ne yazık ki çok az.Yolcuların çoğunluğu öğrenciler.
Sevimli bir minik hava alanı.
Görevliler, kontrol öncesi gezip herkesin giriş evraklarını kontrol ediyor ve doldurulması gereken yerler konusunda uyarıda bulunuyorlar.
Görevli polis size ne kadar kalacağınızı sormayı da ihmal etmiyor.
Beni çıkışta çok saygın bir çift Elif ören hanım ve eşi Mahir bey karşılıyorlar.
Elif hanım çok büyük bir özveri ile Ziyahan Albeniz ve daha birkaç gönüllü ile Malta Haber adında bir yayını sürdürüyorlar.
Malta daha önce de belirttiğim gibi Dünya’nın en küçük 10. Ülkesi. Toplam alanı 208 kilometre kare olan Eyüpsultan ilçesinin bir buçuk katı. Yani 300 kilometrekare civarında.
Bir baştan bir başa eğer trafik yoğunluğu yoksa 1 Saat 30 dakikada gidebiliyorsunuz.
Bir Avrupa Birliği ve Şengen ülkesi olan bu ada devletinin para birim de Euro /Avro.
Ben adanın en turistik bölümü olan Sliema’da kaldım.
Tarihi evleri. Denize olan yakınlığı, huzurlu ortamı ile ,burası söz konusu değeri ve beğenmişliği hak ediyor. Sahiller tam bir huzur dağıtıyor. Ilık ılık esen Akdeniz rüzgârları sizi kendine çekiyor ve adeta sorunlarınızdan uzaklaştırıyor.
Malta’da trafiğin bizdekinin tersi yönde işlediğini ve bunun adayı bir zamanlar yöneten İngilizlerden kaldığını da hatırlamalıyım.
Ülkemizle burası arasında bir saatlik fark var ve bizden bir saat geri Malta.
Türk Esintisini Hissetmek
Bu minik adanın kendi nüfusu yaklaşık 600 bin civarında. Turizm mevsiminde bu sayı 3 kata kadar çıkabiliyor.
Ada adeta bir birleşmiş milletler yansıması. Dünya’nın her yerinden gelen turistler, öğrenciler ve çalışanlar bir renk cümbüşü oluşturuyorlar.
Güney Amerika ülkelerinden tutun, Filipinlilere kadar değişik ülkeden çalışan var.
Ama sayılarının gayri resmi 11 bine ulaştığı tahmin edilen Türkler de girişimleriyle dikkat çekiyor. Sliema tatil beldesinden başkent Valetta yönünde sahil boyunca inanılmaz sayıda ve çeşitte kafeler, barlar, restoranlar ile bunlara eklenmiş Tür kebapçılar, dönerciler ve büfe tarzı restoranlar size merhaba diyor.
Bunlardan bir hem dikkatinizi çekiyor hem de takdir topluyor. Potato Turco adlı bu restoran Hatay’dan getirttiği bir usta hanım ile sütlaçtan tutun daha farkı Türk değişik lezzetleri ile sadece Maltalılara değil, Dünyanın farklı ülkelerinden gelen turistlere de sunuyor.
Potato Turco işletmecisi Emrah Çerçi, işletmesinde geleneksel Türk misafirliğini sunma yanında Batı tipi bazı yemeklerle de menüsünü süslemeyi başarmış durumda.
Valetta (Türkçede Valetta ya da daha yaygın yazılışıyla Valletta), Akdeniz’in ortasında Malta Adası’nın başkentidir. Küçük yüzölçümüne rağmen (yaklaşık 0,8 km²) Avrupa’nın en yoğun tarihî başkentlerinden biridir.
______________
🏛 Tarih
• 1566’da St. John Şövalyeleri tarafından, Osmanlı kuşatması (1565 Büyük Kuşatma) sonrası savunma amaçlı kurulmuştur.
• Şehir adını şövalye lideri Jean Parisot de Valette’ten alır.
• Barok mimarinin en önemli merkezlerinden biri sayılır ve UNESCO Dünya Mirası listesine girmiştir.
🗺 Şehrin Özellikleri
• Çok küçük ama planlı: kareli sokak yapısı ile dikkat çeker.
• Sur ve bastionlarla çevrilidir, limanı Akdeniz’in en korunaklı doğal limanlarından biridir.
• Bir “açık hava müzesi” gibidir: her köşe başında tarihî bir yapı bulunur.
🌟 Gezilecek Başlıca Yerler
• St. John’s Co-Cathedral: Dıştan sade, içi ise altın yaldızlı barok süslemelerle göz kamaştırır. Caravaggio’nun ünlü tabloları burada sergilenir.
• Grandmaster’s Palace (Büyük Üstat Sarayı): Malta’nın tarihî yönetim merkezi.
• Upper Barrakka Gardens: Limanı tepeden gören muhteşem manzarası vardır.
• Fort St. Elmo: Osmanlı kuşatmasında büyük rol oynamış kale.
• Manoel Tiyatrosu: Avrupa’nın hâlâ kullanılan en eski tiyatrolarından biri.
🎭 Kültür ve Günümüz
• Valletta, 2018 Avrupa Kültür Başkenti seçilmiştir.
• Festivaller, açık hava konserleri, opera ve tiyatro etkinlikleriyle canlı bir kültür hayatı vardır.
• Şehir, küçük kafeler, taş evler, dar sokaklar ve rengârenk balkonlarıyla Akdeniz ruhunu yansıtır.
📍 İlginç Bilgi
• Yüzölçümü bakımından Avrupa’nın en küçük başkentlerinden biridir.
• Şehrin nüfusu sadece 6-7 bin kişi civarındadır, ama her gün binlerce turist ve çalışan gelir.
Malta’da her türlü dili duyabilirsiniz. Bu sizi şaşırtmasın. Ama Maltalıların ana dili, yarı Arapça, yarı İtalyancadan oluşan bir melez dildir. Her Maltalı sizinle İngilizce konuşabilir.
Bu adaya damga vurmuş kültürlerden biri de Arap kültürüdür.
Birçok yerde Kuzey Afrika ülkelerinin, yani Libya, Tunus ya da Cezayir yansımasını hissedersiniz…
İslamiyet’in ortaya çıkışı ve büyümeye başlamasıyla birlikte tüm Akdeniz adalarını eline geçiren Araplar, Malta adasına da sahip olup, yüz yıllarca burada kalmış ve arkalarında da izlerini bırakmışlardı.
Bunun günümüzde halen yaşayan ve tarihe tanıklık eden Medina (Medine.ki anlamı şehir demektir.).
Başkent Valetta’ya yaklaşık 30 dakika, surları, daracık sokakları ve birbirinden ilginç mimari yapıları ile sizleri asırlar öncesine götürür.
Kent bugün turistik bir çehreye kavuşmuş ve dizi dizi turistik kafeleri, restoranları ve hediyelik eşya satan dükkânları ile yaşamını sürdürüyor ve sizi ağırlıyor.
Yine isterseniz Sliema’ya dönelim. Tarihi daracık sokaklarda gece gezmesine çıkıyorsunuz. Birden bire karşınıza neon lambalarla yazılmış Türkçe bir duyuru, ‘Güzelleşelim !’
Düşünmeden içeri girip, söze Türkçe, ‘Güzelleşelim ‘ diye girdiğinizde, Dogg’s Bar’ın işletmecisi ve sahibi Şükriye hanım sizi karşılıyor.
Kendisi işletmesinde Türk geceleri düzenleyerek, hem Malta’da bulunan Türklere hem de adaya gelen turistlere, müziğimizi, yemeklerimizi ve misafirperverliğimizi tanıtıyor.
Malta’da yüzme konusunda minik de olsa bir hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz. Çünkü kumsallar çok sınırlı. Yüzme alanları ve sahiller çoğunlukla kayalık.
Malta kendine özgü zeytin ve zeytinyağı ile meşhur. Ormanlık alan çok fazla değil. Yalnız sık sık çok sevimli koruluklarla karşılaşıyorsunuz.
Su adanın en ciddi sorunu. Daha çok depolama ve deniz suyunun alınması ile su sağlanıyor. Adanın belediye otobüslerinin sürücülerinin nerdeyse yüzde 80’ini Hintliler oluşturuyor. Dükkânlarda ki satıcılar da Dünya’nın her yerinden gelenlerden oluşuyor. Nepalli, Kolombiyalı…
Dünya’da belki de en çok festivalin olduğu ülkelerden biri Malta. Abartma değil, nerdeyse sabahlara kadar süren eğlenceler ile havai fişek sesi dinlemeye hazır olmalısınız.
Girdiğiniz bir pizzacıda size hizmet eden genç kızın Türk olması da sizi şaşırtmamalı…
Dünyanın en küçük 10 ülkesi
• Grenada – 348.5 kilometrekare. …
• Malta – 316 kilometrekare. …
• Maldivler – 298 kilometrekare. …
• Saint Kitts ve Nevis – 261 kilometrekare. …
• Liechtenstein – 160 kilometrekare. …
• San Marino – 61.2 kilometrekare. …
• Tuvalu – 26 kilometrekare. …
• Nauru – 21 kilometrekare.
Yukarıda ki listede de gözler önüne serildiği gibi, Malta bizim Eyüp sultan ilçesinin yaklaşık bir buçuk katı büyüklüğünde. Ilık rüzgârları, temiz havası, sakin ortamı, yüzyıllar önceye dayanan geçmişi ile sizi kucaklayan bir ada.
Çok sevdiğim bir sözle yazımı sonlandırayım…
Bazı güzellikler anlatılamaz…yaşanır…
Ahmet Çoşkunaydın gitti, gördü Aydınlık için yazdı..
