ESKİ TÜRKLERDE KURBAN KÜLTÜRÜ
Bayram; sevinç eğlence günü, yeme içme meclisi anlamlarındadır. Bayram kelimesinin Farsça veya Türkçe kökenli olup olmadığı tartışma konusudur.
Her milletin inanç ve kültüründe bayram bulunmaktadır.
Atalarımız Müslüman olmadan önce de belli zamanlarda bir araya gelerek Gök Tanrı için kurban kestikleri, nevruz adıyla baharı karşıladıkları, ‘’attan aygır, koyundan koç, deveden buğra kırdırarak’’ toy düzenledikleri bilinmektedir. Kurbanlarını, kutsal Ötüken’de, yine mukaddes saydıkları yüce dağ başlarında Gök Tanrı’ya bir şükran ifadesi olarak keserlerdi.
Atalarımız, kanlı ve kansız olmak üzere iki tür kurban ibadeti yaparlardı. Kansız kurban, iduğ/iduk ve saçı olarak ifa edilirdi. İduk; salıverilmiş, gönderilmiş kutlu nesne karşılığında ruhlara ithafen başıboş bırakılan canlı hayvan kurbandı. Saçı ise, süt, yağ ve kımızın ocağa, toprağa ve dört bir yana saçılmasıydı.
Kanlı kurban; at, sığır, koyun ve geyikten erkekleri tercih edilerek uygulanırdı. Kurbanın kemikleri kırılmazdı.
Türklerde insan kurban etme asla olmamıştır. Bir de domuz kurban edilmemiştir.
Sözü, Dede Korkut’tan bir metinle bağlayalım: ‘’ Dirse Han dişi ehlinin sözü ile büyük bir ziyafet verdi, dilek diledi. Attan aygır, deveden erkek deve, koyundan koç kestirdi. İç Oğuz, Dış Oğuz beylerini basma topladı. Aç görse doyurdu. Çıplak görse donattı. Borçluyu borcundan kurtardı. Tepe gibi et yığdı, göl gibi kımız sağdırdı. El kaldırdılar, dilek dilediler.’’
Efendim Kurban Bayramınızı in iyi dileklerimle kutluyorum.
Ahmet Urfalı
